Echolokacja

czyli jak nietoperze słyszą świat

Większość nietoperzy posiada słaby wzrok i w ciemnościach nocy wykorzystujeecholokację do orientacji i polowania na owady. Nietoperz emituje serię krótkichpulsów echolokacyjnych, które odbijają się od przeszkody i powracają do jego ucha w postaci echa. Dokładna i szybka analiza echa w mózgu pozwala zwierzęciu określić odległość, wielkość, kształt, strukturę, a czasami prędkość poruszania się wykrytego obiektu. Sygnały echolokacyjne powstają w krtani i emitowane są przez pyszczek lub nozdrza. Najczęściej są to dźwięki niesłyszalne dla człowieka, tzw. ultradźwięki, zawierające częstotliwości powyżej 20 kHz (granica słyszalności dla ludzkiego ucha to 16-20 kHz).

jaskinia_kontaktowa

Każdy puls echolokacyjny charakteryzuje się pewnymi parametrami, które można przedstawić w formie graficznej w postaci spektrogramu. Parametry te pozwalają odróżnić od siebie gatunki tylko na podstawie emitowanych przez nie sygnałów, które możemy zarejestrować za pomocą specjalnych urządzeń zwanych detektorami ultradźwięków. Detektory przetwarzają ultradźwięki na sygnały słyszalne dla człowieka. Nietoperze zróżnicowały swoje umiejętności latania i echolokowania przystosowując je do różnych środowisk.

Gatunki polujące na otwartej przestrzeni znajdują się w stosunkowo dużej odległości od przeszkód, więc używają sygnałów o niskich częstotliwościach, które są słabiej tłumione przez powietrze i docierają do daleko położonych przeszkód. Nietoperze otwartych przestrzeni posiadają długie i wąskie skrzydła pozwalające im na wykonywanie szybkiego i mało zwrotnego lotu, z dala od przeszkód terenowych. Nietoperze poruszające się głównie wśród roślinności wykorzystują wysokie częstotliwości, które są mocno tłumione w powietrzu i odbijają się od przedmiotów położonych blisko echolokującego zwierzęcia. Gatunki polujące w zwartej przestrzeni charakteryzują się krótkimi i szerokimi skrzydłami, które umożliwiają im bardzo zwrotny (chociaż wolny) lot między przeszkodami.